در تقویم رسمی کشور، روز 15 مهر ماه بعنوان “روز روستا و عشایر” نام گذاری شده است تا به این بهانه، توجه بیشتری به این قشر مهم و نقش آفرین معطوف گردد و از این تلاشگران سختکوش و بی ادعا، به طرق ممکن، تقدیر و تشکر بعمل آید.
ظاهرا، مهاجرت های گسترده روستائیان و خالی از سکنه شدن بعضی روستاها، توجه اکثر مسئولین دولتی و غیردولتی را به روستاها جلب نموده و هر دستگاهی سعی میکند که مداخله ای در روستا نموده و به بهبود وضعیت زندگی روستائیان کمک کند. از طرف دیگر، بعضی از اندیشمندان نگران هستند که مبادا مسئولین دولتی و حاکمیتی و یا بعضی مداخله‌گران (از طیف‌های مختلف موسسات خیریه، سازمان‌های مردم نهاد، دانشگاه‌ها، اردوهای جهادی و نظایر آن)، نگاه درست و شایسته‌ای نسبت به هموطنان روستائی نداشته و بعضا با نگاه‌های ترحم آمیز و دلسوزانه، حرمت روستا و شأن و منزلت روستائیان را آنطور که باید و شاید، رعایت نکنند.
روستا از رُستن و رشد و شکوفایی می‌آید و تا چند دهه پیش، روستاها دارای نظام تولیدی کارآمد و نسبتا مستقلی بودند و نه تنها به شهرها وابسته نبودند بلکه سهم مهمی در تامین نیازهای غذایی شهرها داشتند. در گذشته و قبل از ورود و مداخله نهادهای مختلف در روستا، جو روستا مملو بود از صفا، صمیمت، سادگی، صداقت، همدلی، همیاری، وفاق و دوستی ولی کم کم از طرق مختلف (بخصوص از طریق پخش برنامه‌های صدا و سیما و سایر رسانه‌ها) فرهنگ شهری به روستاها نفوذ نمود و آن روحیات و ساده زیستی‌ها دچار تغییر شد. بدلیل بعضی دلسوزی‌های بی‌مورد و مداخلات نادرست بعضی از نهادهای حمایتی، هویت و منزلت روستاها دچار آسیب شد و بعضی از روستائیان بدعادت شده و به کمک‌های بیرونی و حمایتی وابسته شدند. هر چند در مداخلات بعضی از نهادها، شعار توسعه درون‌زا و متوازن داده میشود ولی اکثر رویکردها بالا به پایین است و به دانش بومی، پتانسیل‌ها و استعدادهای اهالی روستا، کمتر توجه می شود. غافل از آنکه روستاها به دو دلیل می توانند منشأ نوآوری‌ها و بروز و ظهور خلاقیت‌ها و کارآفرینی‌ها باشند:
دلیل اول، آن است که اکثر روستاها (بخصوص روستاهای دورافتاده از شهرها) دارای محیط سالمی (هوای پاک، آب و غذای سالم و طبیعی، مناظر زیبا و روح بخش و …) هستند و آرامش و آسایش در آنجا حکمفرماست و از آنجایی که عقل سالم در بدن سالم است، پس روستا میتواند محیطی برای خلق ایده و ظهور نوآوری‌ها باشد، همانطور که طبیعت و محیط آرام روستا، الهام بخش بسیاری از دانشمندان و هنرمندان بوده است و خیلی از بزرگان جهت دستیابی به آرامش نسبی و تمرکز بیشتر به محیط روستا پناه برده‌اند.
دلیل دوم، آن است که اخیرا خیلی از روستاها دچار مشکلات اقتصادی – اجتماعی و محیط زیستی شده‌اند و از آنجایی که مادر اختراع، احتیاج است، چه بسی روستائیان باهوش و سختکوش، راه‌هایی را جهت حل مشکلات خویش و یا سازگاری با تغییر شرائط محیطی ابداع کنند که به ذهن خیلی از محققان و دانشمندان ساکن شهرها نرسد. در طول تاریخ، روستائیان شاهد بروز اتفاقات و ناملایمات زیادی (بروز بلایای طبیعی نظیر زلزله، سیل و خشکسالی، و یا جنگ و یا تغییرات سیاسی و امنیتی و …) بوده‌اند ولی همواره با آن هوش سرشاری که دارند، مناسب‌ترین استراتژی را جهت تامین معیشت خویش و تطبیق با شرائط جدید اتخاذ نموده‌اند.
به منظور شناسایی نوآوران روستایی و تقدیر و تشکر از آنها و پرورش و تکمیل ایده‌های خلاقانه و نوآورانه آنها و بسترسازی جهت سهولت تعمیم آن نوآوری‌ها و تجربیات موفق، و استفاده از ظرفیت آن نوآوران بعنوان عوامل تغییر و دستیابی به شکوفایی و رونق تولید در محیط روستا، کانون تکرا (یک NGO فعال در حوزه توسعه کارآفرینی روستایی) اقدام به برگزاری “جشنواره روستایی شو” در سال 1398 نموده است تا در راستای مسئولیت اجتماعی خویش، گام کوچکی در این زمینه برداشته باشد.
انتظار میرود با توجه جدی مسئولین ذیربط به نوآوران روستایی بخصوص نوآوری‌های بازارآفرین، بستر شکوفایی و تحقق توسعه درون‌زا و آباداني هر چه بيشتر روستاها فراهم شود.

سيد ابوالفضل ميرقاسمي
عضو شورای راهبری و کمیته علمی جشنواره روستایی شو (کانون تکرا)